Өнгөрөгч 2024 оны гуравдугаар сарын 05-ны өдөр Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газраас Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль өргөн барьснаар дөрөвдүгээр сарын 19-ний өдөр батлагдаж байв. Тодотговол, тухайн үед Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалангийн санаачилсан юм. Уг хууль батлагдсанаар гадаадаас импортоор хямд өртөгтэй гурил, тэжээл, улаан буудайг гаалийн албан татваргүйгээр оруулж ирэх боломжтой болж, улмаар тариалан эрхлэгчид, гурил үйлдвэрлэгчдээ татан унагаасан.

Гэтэл өнөөдөр Ерөнхий сайд Г.Занданшатар 2025-2026 оны намар, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын явцтай танилцах явцад нь Шадар сайд С.Амарсайхан нь “Өвс, малын тэжээлийн хангамжийг нэмэгдүүлэх, бэлчээрийн өвс, байгалийн хадлан бэлтгэж экспортлохыг хориглох, импортыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр холбогдох зохион байгуулалтын арга хэмжээг аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдтэй хамтран авч хэрэгжүүлж байгаа”-гаа танилцуулав.

Үнэнийг хэлэхэд Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулиас үүдэж, тариалан эрхлэгчид, гурил үйлдвэрлэгчид үүд хаалгаа барьсан. Юун экспорт хийх нь бүү хэл өөрсдийгөө ч хангаж чадахгүйд нэгэнт хүрчихсэн. Нөгөө талаар Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрийн 76 хувь нь цөлжсөн байхад ямар өвсөө экспортлох юм бэ. Харин ч эсрэгээрээ импортыг дэмжихээ илэрхийлж байна. Үүнээс харвал манай эрх баригчид үндэсний үйлдвэрлэл, ард түмнийхээ амьжиргааны эсрэг явж байна гэж болохоор. Дашрамд дурдахад Монгол Улс 2024 онд гэхэд 386 мянган тонн буудай хураан авч, үүнээс хүнсний чиглэлд 210 мянган тонныг нийлүүлдэг байв. Харин хуулийг батлуулсан нь газар тариалангийн салбарынханд маш том цохилт болж, өдгөө үзүүлэлт 60 хувь унаж, 40 хувийн импортын хамааралд орсон. Ирэх онд гэхэд 70-80 хувь импортын хамааралд орж энэ салбар бүр мөсөн устах ирээдүйн замдаа нэгэнт гарчихсан.

С.Баяр