Д.АМАРБАЯСГАЛАН “НАМЫН ДАРГА БОЛНО” ГЭЖ ЖҮЖИГ ТАВЬЖ БАЙГАА, ҮҮНИЙ АР ТАЛД УИХ-ЫН ДАРГЫН СУУДАЛДАА ҮЛДЭЖ, БОР ТЭЭГИЙН УУРХАЙГАА Л АВЧ ҮЛДЭХ ТОХИРОЛЦОО ЯВНА.

Унасан цухлаа одоо ч барж ядан яваа Л.Оюун-Эрдэнэ УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгаланг МАН-ын даргад өрсөлдөхийг шахаж, галыг нь өрдөж байна гэх мэдээлэл явж байна. Тиймдээ ч Д.Амарбаясгалан МАН-ын даргад өрсөлдөхөө мэдэгдсэн. Үүний шилийг даран Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх “Намын даргад өрсөлдөхөө боль, болихгүй бол хэрэг үүсгэнэ” гэсэн тухай тэр өөрөө мэдэгдсэн. Үүний дараа Д.Амарбаясгалан дахин “Намын даргад өрсөлдөх шийдвэр, итгэл үнэмшил минь улам бүр асаж байна” хэмээн мэдэгдэж амжив. Ямартай ч Д.Амарбаясгаланг Ерөнхийлөгч дуудаж уулзсаны дараа тэрбээр Говь-Алтай руу явсан хойгуур МАН-ын Нарийн бичгийн дарга Ц.Чулуунзагдыг нам дээрээс нь баривчилсан. Энэ бол санамсаргүй хэрэг биш. Ц.Чулуунзагд бол олон жил Д.Амарбаясгалангийн хууль ёсны болон хууль бус ажлыг нугалж ирсэн хүн. Тэгэхээр энэ бол намын даргад өрсөлдөгчид өгч байгаа томоохон сануулга бөгөөд шалгах ёстой олон зүйл байгааг ч нуух хэрэггүй.

Шуудхан хэлэхэд Д.Амарбаясгалан МАН-ын даргад өрсөлдөхгүй. Өнөөдөртөө өөрөө хүчтэй, нам дотор бүлэглэл сайтай учраас Г.Занданшатараар дамжуулан, Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхтэй тохиролцоо хийхийг л хүсэж байгаа. Түүнд тохиоролцоо хийх маш олон шалтгаан бий. Бүр хэтдээ Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа МАН-ын дарга болох тохиролцоо ч энд явна. Үүнээс ганцхан шалтгаан дурдахад л тэр УИХ-ын даргын суудал бүү хэл юу юу ч үгүй болох шалтгаантай хүн. Тиймдээ ч намын даргад өрсөлдөнө хэмээн "ханхалзаж" яваа дүүдээ сануулга өгч баруун гар нь болох Ц.Чулуунзагдыг баривчилчихлаа. Хэдэн жилийн өмнө яригдаж, баримтаар ил болчихсон зүйл учраас эрт баривчлан шалгаж байхгүй яасан юм. Энэ бол том мессэж.

Ямартай ч УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгаланг нүүрсний хэрэгт холбож, тэр ч бүү хэл БНХАУ-ын иргэнтэй хамтарч Тавантолгойн орд газарт нүүрс угаах үйлдвэр барьсан гэх асуудал сүүлийн жилүүдэд маргаан дэгдээсэн. “Адменирал” гэх компанитай нэр холбогдсон тэрбээр, өнгөрсөн хугацаанд “Би Админералтай компанитай ямарч холбоогүй” гэж ирсэн ч яах аргагүй холбогдож байна. Сүүлдээ өөрөөсөө холдуулж МАН-ын Нарийн бичгийн дарга Ц.Чулуунзагд руу зайлуулсан болов уу. Учир нь “Админерал” гэх компанийн гүйцэтгэх захирал Ц.Ламжав нь Ц.Чулуунзагдын төрсөн ах гэхээр яах аргагүй хэрэг үүсгэж таарна.

Мөн түүнийг Тавантолгойн бүлэг ордуудын нэг болох Бортээгийн ордын дэргэд баригдсан нүүрс угаах үйлдвэрийг барьсан БНХАУ-ын иргэний оролцоотой “Админерал” ХХК-тай шууд хамааралтай байж болохуйц олон баримт бий.. Энэ нүүрс угаах үйлдвэр бол зөвхөн нүүрс угаах үйлдвэр биш гэдгийг нүүрсний сонсголын үеэр хангалттай баримт материалаар гаргаж ирсэн байдаг. Тодруулбал, Бортээгийн орд бол Тавантолгойн бүлэг ордуудын дунд байрлах нүүрс олборлох боломж, нөөцөөрөө "Ухаа худаг"-ийн дараа орох хоёр дахь том орд юм. Өнөөдрийн байдлаар нийт тогтоогдсон нөөц нь 400 их наяд төгрөгийн нүүрс гаргах боломжтой гэдэг. Өөрөөр хэлбэл, 400 их наяд төгрөгийн нүүрсийг худалдах, борлуулах, үнэ тогтоох монопол эрхийг угаах үйлдвэр нэрийн дор ганцхан компанид өгсөн байдаг.

Тэрбээр өнгөрөгч сонгуулийн өмнө “Шинэ хоршоо”хөдөлгөөн хэмээн “мандуулж”, улмаар хэвлэлүүдтэй хийсэн 1.7 тэрбумын төгрөгийн гэрээний дуулианы үеэр зарим баримтууд ил болсон. Тухайн үед Д.Амарбаясгалан Ц.Чулуунзагд нар “Админерал” гэх компанийг мэдэхгүй, оролцоогүй гэх тайлбарыг олонтаа өгдөг. Ялангуяа УИХ-ын дарга өөрийгөө энэ компанитай ямарч холбоогүй гэх тайлбарыг өгсөөр өдийг хүрсэн. Тэгвэл түүний ахын хүүхэд болох Дашзэвгийн Амгаланбаатарын хүү Амгаланбаатарын Эрхэмбаяраас эхлээд хамаарал бүхий этгээдүүд нь “Админерал” компанийн хувьцаа эзэмшигч Хасануртын Хасбатартай харилцаа хамааралтай байсныг баримтаар ил болсон. Тодотговол, Д.Амарбаясгалангийн төрсөн ахын хүүхэд болох Амгаланбаатарын Эрхэмбаяр нь 2017 оны 11 сард “Дижитал Пи Ар” гэх компанийг Эрдэнэтогтохын Амаржаргалтай хамт үүсгэн байгуулжээ.

Энэ Э.Амаржаргал нь Ц.Чулуунзагдын үүсгэн байгуулсан “Бууч” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан гэдгийг өнгөрсөн нүүрсний сонсголын үеэр шинжээч ил болгож байв. Өөрөөр хэлбэл, “Дижитал Пи Ар” гэх 2017 онд үүсгэн байгуулагдсан энэ компанитай УИХ-ын дарга болон МАН-ын хэвлэлийн албаны дарга байсан Ц.Чулуунзагд нар хоёулаа хамааралтай болох нь эндээс харагдаж байгаа юм.

Хамгийн сонирхолтой нь өнөөдрийг хүртэл огт мэдэхгүй, холбоогүй гэгдэж байсан “Админерал” компанийн гол хувьцаа эзэмшигч “Моновант” компанийн үүсгэн байгуулагч БНХАУ-ын иргэн Хасануртын Хасбатар гэгчтэй бүр 2019 оноос хойш УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн хамаарал бүхий этгээдүүд нь хамтарсан компани эзэмшиж байгаа явдал юм. Мөн Ц.Чулуунзагдын үүсгэн байгуулсан “Бууч” компанийн гүйцэтгэх удирдлага Э.Амаржаргал ч гэсэн хамтарсан компанитай байжээ. Улсын бүртгэлд 2017 оны наймдугаар сард бүртгэгдсэн “Сурвэйс майнинг Монголиа” ХХК-д анхаарал хандуулах ёстой юм. “Сурвэйс майнинг Монголиа” компанийн хувьцаанд дурдагдсан УИХ-ын даргын төрсөн ахын хүү А.Эрхэмбаярын хувьцаа эзэмшдэг “Дижитал Пи Ар” ХХК 20 хувийг, Пүрэвдоржийн Манлай-Эрдэнэ 40 хувь, БНХАУ-ын иргэн Хасануртын Хасбатар 20 хувь, Жарантайн Болд-Эрдэнэ таван хувь, Болдбаатарын Тэнгис 15 хувийн хувьцааг тус, тус эзэмшиж байна. Өөрөөр хэлбэл, эдгээр дөрвөн иргэн, нэг хуулийн этгээд хамтарч “Сурвэйс майнинг Монголиа” гэх уул уурхай, гадаад худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулах компанийг үүсгэн байгуулж, өнөөдрийг хүртэл эзэмшиж байгаа гэсэн үг.

Эдгээр дунд нь “Админерал” ХХК-ийн 45 хувийн хувьцааг эзэмшигч “Моновант” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч, хувьцаа эзэмшигч Хаснуртын Хасбаатар байна. Эргэн сануулахад, “Админерал” ХХК-ийн 45 хувийг “Моновант” ХХК, 21 хувийн БНХАУ-ын Quzhou Longyuan Trading ХХК, 34 хувийг нь Хонконг Руйшен Глобал групп ХХК тус, тус эзэмшдэг юм. Харин “Админерал” ХХК-ийн хамгийн их хувьцаа эзэмшигч болох “Моновант” ХХК-ийн 20 хувийн хувьцааг БНХАУ-ын иргэн Хасануртын Хасбатар, 80 хувийн хувьцааг Ц.Чулуунзагдын төрсөн ах Цэдэнпилийн Ламжав эзэмшиж байгаа юм. Зөвхөн Бор тээгийн уурхай, угаах үйлдвэртэй холбоход л ийм том баримт байна. Тэгэхээр энд Д.Амарбаясгалан “Намын даргад өрсөлдөнө” хэмээн жүжиг тавьж, УИХ-ын даргын суудалтайгаа үлдэх, улмаар Бор тээгийн уурхайтайгаа үлдэх гэсэн арга байхаас зайлахгүй.

М.Өлзийт