-Ирэх наймдугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдах боломжтой-

Монголчууд “Зуны сарыг зургаа юм шиг” санан найрлаж, наадмын уухай алсраагүй байхад намрын хадлан тариа, өвөлжөө бууцны ажил ч залгах бололтой. Энэ зуны хувьд Монгол Улсын газар нутгийн гуравны хоёр нь гантай, гуравны нэг хэсэгт зуншлага гайгүй байгааг дуулгасан. Шинжээчдийн хэлж байгаагаар бороо хур бага, гандуу байгаа гуравны хоёр хэсэгт зуд болох өндөр магадлалтайг сануулах болов. Нөгөө талаар сүүлийн үед түр зуурын хүчтэй аадар бороо, мөндөр орох болсон нь өвөл зуд болохын дохио хэмээн цаг уурчид болон ахмад буурлууд сануулан хэлж байна.

Байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлтэй нүүр тулсан малчид өвс тэжээл бордоо гээд байгаагаа тэмтэрч малаа тэжээн онд оруулдаг ч өвлийг хүндхэн давсан мал хаврын хатууг гэтэлж чаддаггүй. Цагийн хатуутай нүүр тулахад хэчнээн өвс тэжээл байлаа ч малчид эрсдлээ үүрч үлддэг. Тэгэхээр малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдах нь хамгийн зөв гарц. Үүнийг ч удаа дараагийн ган зуд туулсан малчид ойлгон, даатгалын үр шимийг хүртэх болжээ.

“Үндэсний давхар даатгал” ХК нь даатгалын бүтээгдэхүүний борлуулалтын хугацаа буюу мал сүргийг даатгах ажлаа зургадугаар сарын 30-ны өдрийг дуустал зохион байгуулж ирсэн. Харин энэ жил наймдугаар сарын 31 хүртэл хугацааг нь сунгаж өгсөн. Учир нь тус компани “Ард” санхүүгийн нэгдэл Банк бус санхүүгийн байгууллагатай хамтран даатгалд хамрагдсан малчдад гурван сая хүртэлх төгрөгийн бичил зээл олгох санхүүгийн шинэ сувгийг нээж, одоогийн байдлаар таван аймагт амжилттай туршаад явж байна.

Гэхдээ энэхүү бичил зээл зөвхөн малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан малчинд хамаарна. Тодотговол, малчин Та мал сүргээ 500 мянган төгрөгөөс дээш мөнгөн дүнгээр даатгуулвал гурав хүртэлх сая төгрөгийн зээлийг гар утаснаасаа авч болох боломжийг нээж өгч байгаа юм. Ерөөсөө малын бэлчээр, худаг усан дээрээс, тулганы захаасаа гээд хаанаас ч зээл авах шинэ суваг нээж өгч байгаа юм. Тэгэхээр малчид маань нэгдүгээрт, мал хөрөнгөө хамгаалуулж, даатгуулчихаад өөртөө зээл авах бүрэн боломжтой болсон гэсэн үг.

Аливаа малчинд гэнэтийн мөнгөний хэрэгцээ гарч сумын төв ордог ч Хаан банк, Төрийн банкнаас өөр санхүүгийн үйлчилгээ байхгүй. Үүнээс гадна зээл авах гэж баримт бичиг, барьцаа хөрөнгө гээд олон асуудал үүснэ. Энэ мэт тулгамдсан үед гар утаснаасаа апплейкшн уншуулаад зээл авч болно. Тухайлбал, Цагаан сар гэхэд монголчуудын хувьд яах аргагүй санхүүгийн асуудалтай тулгадаг баяр бий. Ийн санхүүгийн асуудал тулгамдсан үед өвөлжөөн дэхь гэрээсээ зээл авч, баяраа өргөн дэлгэр тэмдэглэх томоохон боломж юм. Гагцхүү малчин Та малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан байх ёстой.

Ган, зудын бэрхшээл хэлж ирэхгүй хийсэж ирдэг. Нөгөө талаар дэлхийн дулаарал, цаг уурын өөрчлөлтөөс үүдэн ган зудын давтамж ойртсон гэдгийг сүүлийн жилүүдэд улам бүр харуулах болсон. Энэ нь хөдөө аж ахуй, ялангуяа бэлчээрийн мал аж ахуй эрхэлдэг манай орны хувьд хүндхэн тусдаг Тиймээс мал хөрөнгөө хамгаалж, даатгуулах нь юу юунаас чухал болжээ. Энэ нь зөвхөн өөрийн хөрөнгөө эрсдлээс хамгаалсан хэрэг биш. Үр хүүхдүүдийнхээ ирээдүйг ч давхар эрсдлээс хамгаалан даатгаж байна гэж ойлгож болно.

“Үндсэний давхар даатгал” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант “Бид энэ үйлчилгээг илүү төрөлжүүлэх боломжийг малын индексжүүлсэн даатгалтай уяж, гол эрсдлийг нь “Үндэсний давхар даатгал” ХК-тай хамт малыг нь даатгая гэж байгаа юм. Энэхүү бичил зээлээ цааш нь сунгаад явж болох зэрэг аль болох уян хатан, илүү хүртээмжтэй байлгах тал дээр анхаарч байна” хэмээж байсан.

Тус компани өнгөрөгч хугацаанд давхардсан тоогоор нийт 267 мянган малчин өрх болон мал бүхий иргэний 59.4 сая толгой малыг индексжүүлсэн даатгалд хамруулж, 65 мняган өрхөд 26.1 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгосон байдаг. Өнгөрөгч 2023-2024 онд ихэнх аймгийг хамарсан зуд болж, зарим аймгийн сумд малгүй болсон. Эдгээр иргэд хэрвээ малаа индексжүүлсэн даатгалд хамруулсан бол нөхөн төлбөрөө аваад ямар ч эрсдэлгүй байх байв. Ганцхан жишээ дурдахад Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын малчин О.Энхбаяр 6 сая төгрөгөөр малаа даатгуулсан учраас 2023-2024 оны зуданд мал сүргээ барагласан ч 83 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр авсан байдаг.

Тиймээс малчин Та ирэх наймдугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл мал сүргээ малын индексжүүлсэн даатгалд даатгуулж, эд хөрөнгөө ч хамгаал, зээлээ ч ав, хамгийн гол нь үр хүүхдийнхээ ирээдүйг баталгаажуул.

С.Баяр