Өнөөдөр Л.Оюун-Эрдэнэд итгэл үзүүлэх эсэхийг Төрийн байгуулалтын байнгын хороо дамжуулан, УИХ-аар шийдвэрлэх байх. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, “Эм Си Эс” хоёрын хүч ил далдаас нэгдэж гэмээнэ тэр амархан унана гэж үзэж байна. Нөгөө талд МАН-ын хоёрдугаар ээлжийнхэн булан тохойд зөвлөлдөж байгаа гэхээр их л амархан унах дүр зураг харагдаж байж болох юм.

Гэвч Л.Оюун-Эрдэнэ нөхцөл байдлыг өөрөөр эргүүлэх боломжийн төлөө уйгагүй явж байна. Үр дүн гарах боломж ч харагдаж байна. Гагцхүү санал ил хураах уу, далд хураах уу гэх шалтгаан бас бий. Тэр юуны өмнө 23 сайдтай хамтарсан Засгийн газар тэргүүний хувьд сайд нар болон тэдгээрийн ар талд найдаж сууна. Бас чиг “Огцрох амархан” жагсаалын эсрэг сөрөх арга хэмжээ авч байна. Ч.Лодойсамбуугийн хэлж байгаагаар бол Ерөнхий сайдын суудлыг бэхлэх хоёр их наяд төгрөг тараагдсан бололтой юм. Хоёр их наяд төгрөг биш юм аа гэхэд төсөл хөтөлбөр, тендер, албан тушаалын тохиролцоо эрх биш явж байгаа байх. АН-аас Ерөнхий сайдын эсрэг анх шүгэл үлээсэн Ж.Баярмаа, Ч.Лодойсамбуу, С.Цэнгүүн мэтийн нялхас бол “Эм Си Эс”-ийн санхүүжилттэй гэдгээ бүхий л талаараа харуулчихсан. Эдгээр нялхас “Эм Си Эс”-ээс том зүйл хүлээж байгааг одоохондоо мэдэхгүй л байгаа болов уу. Нялхасын том санаа нэг их газар авахгүй л болов уу.

Бас чиг Л.Оюун-Эрдэнэд ганц тус болох “Женко” Х.Баттулгын “ноход” УИХ-д цөөнгүй бий. Хэдийгээр хоёрдугаар ээлжийнхэн хоолондоо орох гэж яарч байгаа ч УИХ-д 68-уулаа сууж байгаа МАН-ын нөхдийн 50+1 хувь өдгөөгийн Ерөнхий сайдын талд байх маш өндөр магадлал бий. Энэ асуудлаа ч нам дотроо бэхэлсэн бололтой юм. Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны 25 гишүүний нэрс харж байхад 13 нь Л.Оюун-Эрдэнийн талд баттай зогсчихоор нөхөд байна лээ. Тэгэхээр чуулганы хэмжээнд ч энэ харьцаагаа барьчих арга бий.

Хамгийн ноцтой асуудал гэвэл АН-ын дарга Л.Гантөмөр болон түүний багийнхан “Бид Ерөнхий сайдад итгэл үзүүлнэ. Гэхдээ хамтарсан Засгийн газарт АН ажиллахгүй” гэдгээ удаа дараа давтан хэлж байгаа. Чухам яахаараа “Итгэл үзүүлнэ. Гэхдээ засагт орохгүй” гээд байгаагийн цаана шалтгаан байна. Яагаад гэрээ зөрчсөн гэж гүтгээд, Бага хурлаараа хөөж туугаад байхад “Бид итгэл үзүүлнэ” гээд байгаа юм. Л.Гантөмөр нар “Засагт орж ажиллахгүй” гэсэн байр сууриндаа байж чадах уу. Үхэн хатан АН-ын дарга болж, засагт орсон Л.Гантөмөрт намын даргын ажлаа өгөх чин хүсэл бий юу.

Угтаа бол АН засгаас гарч сөрөх биш хамтарч байж ирэх сонгуульд нэмэх оноо цуглуулна. Яг Н.Алтанхуяг шиг сонгууль болохоос зургаан сарын өмнө мэдэгдэл хийгээд засгаас гарч улстөржих ийм л эерэг дүр зураг байгаагаас одоо засгаас гарч, намын даргаа өөрчлөх замаар бужигнаад эхэлбэл АН ирэх сонгууль хүртэл учраа олохгүй байж мэдэх улс төрийн хүчин. Аль тэртээ 2014 онд эхэлсэн фракцуудын зодоон арван жил үргэлжилж, сая нэг 42 суудал авч, засагт хамтрах эрхтэй болсон улс төрийн хүчин. Хэрэв С.Эрдэнэ шиг даргатай болчихвол эргэж сэхэх эсэх тухай асуудал ч тулж магад.

Тэгэхээр АН-ын сайд нар улс төрийн хүрээнд болон ард түмний нүдэн дээр янз бүрийн гал унтраах замаар шоудаж байхыг үгүйсгэхгүй. Засгийнхаа тэргүүнтэй хөшигний ард чухам юу ярьж тохирсныг хэрхэн хэн мэдэх билээ. Одоогийн байдлаар 42 суудалтай АН-аас нялх гурваас гадна дөрөв, тавхан гишүүн л эрс эсэргүүцэж байгаагаас хэнд ч гэсэн албан тушаал, тендер гээд юу эс хэрэгтэй билээ. “Эм Си Эс”-ийг хамгаалагчдаас бусад нь ирэх сонгуульд өрсөлдөх мөнгө бүү хэл өнөөдөр ч үйл ажиллагааныхаа төсвийн зардлыг гөвчихсөн яах аргагүй сууж байгаа. Тэгээд ч олон жил өлсчихсөн АН арай гэж мөнгөний хатавчинд ирчихээд яаран буцахгүй л болов уу. Хоймор биш юм аа гэхэд баганын дээр гарч суухыг хүснэ биз дээ. Нөгөө талаас УИХ-д найман суудалтай ХҮН намынхан бол шуудхан дэмжинэ. Т.Доржхандад үүнээс өөр хоол гэж үгүй.

Бас нэг орхиж боломгүй зүйл гэвэл У.Хүрэлсүхийг ирэх 2027 онд хаанд дахин өргөмжлөх асуудлыг Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлттэй баттай тохиролцох арга хэмжээг зохион байгуулсан байж болох. Зохион байгуулж чадаагүй ч оролдлого хийсэн байж таарна. Мөн МАН, АН-аас шүд сугалах замаар хариуцлага алдсан гэх далд тохиролцооны шалтгаанаар ганц хоёр сайдыг явуулах тухай яриа ч чуулганы индэр дээрээс хөвөрнө. Мэдээж хэрэг, улиг болсон “Шинэ сэтгэлтийн бодлого”, 14 мега төсөл гээд үглэх байх. Энэ бол тийм ч газар авахгүй. Харин дээрх нөхцлүүд бол Л.Оюун-Эрдэнийн төлөвлөн явж байгаа боломжууд юм. Цүнхнээс эхэлж үймсэн хугацаанд Л.Оюун-Эрдэнэ ийм ийм боломжуудыг харж, үүнийг бүрдүүлж ирсэн. Үүнийхээ дагуу л УИХ-ын чуулганы хуралдаанд орно. Тэр ийм л боломжуудыг босгож, түүндээ найдан УИХ-д орж ирнэ.

С.Ууганбаяр