Нийслэлийн хүн ам нягтрах хэрээр нийслэл хотыг тэлэх, дагуул хот байгуулах Төрийн бодлого ч явж байна. Ер нь шат шатанд анхаарч ирсэн ч хотын эмх замбараагүй их ажлыг зориглон нуглах нэг ч дарга байсангүй. Хотын даргын суудлыг улс төрд ахих нэгэн шат гүүр болгох төдий явж ирсэн нь өнөөдрийн энэ тартагтаа тулсан нөхцөлд авчирсан гэдэгтэй хэн маргах билээ. Харин өдгөө улс төрийнхөө өндөр карьерыг орхин, Хотын даргаар томилогдсон Х.Нямбаатар олон жилийн хур болсон ажлын захаас нь цэгцэлж эхэлсэн нь сайшаалтай. Гэтэл Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцрох сургаар Хотын даргыг ч огцруулах тухай санаатай санамсаргүй мэдээлэл тэнүүчлэх болов. Ерөнхий сайд огцрох нь Хотын даргад хамаагүй асуудал хийгээд олон төсөл хөтөлбөр санаачилж, газрын наймаа, зөвшөөрөлгүй барилга байгууламж гээд олон хууль бус зүйлтэй зоригтой нүүр тулж байгаа Хотын даргыг огцруулах тухай асуудал хөндөж байгаагийн цаана улс төр, бизнес бүлэглэл бий болов уу.Яагаад гэхээр нийслэлд олон жил бугшиж ирсэн бүлэглэлийн газар, объект, элдэв зөвшөөрлийн наймаа гээд олон хууль бус зүйлд Х.Нямбаатар цэг хатгасан. Хотын мафийн гар хөлийг олон салбарт тасчиж эхэлсэн учраас тэр. Тэр яах аргагүй олон жил амь бөхтэй оршиж ирсэн “Хотын мафи”-ийн ажиллагаанд саад болсон цор ганцхан Хотын дарга юм. “Хотын мафи”-ийнхан газраа зарчихдаг байв. Дэлгүүр хоршоо, зах зээл, эмийн сан, худалдаа үйлчилгээ, үйлдвэр объект гээд худалдаж завшихгүй зүйл нэгээхэн ч үгүй байв. Тэгэхээр гар хөлөө тасдуулж, амиа тасдуулахдаа тулсан мафи Ерөнхий сайдыг огцрох дуулианаар Хотын даргаар оролдож эхэлж байгааг төвөггүйхэн харж байна. Үүнийг урьд нь ямар ч Хотын дарга цэгцлэх бүү хэл хөндөж ч чадаагүй мафижсан асуудал байв. Хамгийн ойрын жишээ гэхэд Ж.Хатанбаатар эмч төр, нийслэлийн өмчийн есөн барилга байгууламжийг олон жил хувьдаа ашиглаж эзэн суусан байсныг нийслэлийн өмчид авлаа. Өөр бусад олон объект газрууд болон орон сууцны хороолол дунд эмх замбараагүй байрласан автомашины гражуудыг буулгаж зам талбай барилаа. Эмх замбараагүй ТҮЦ-дийг цэгцэллээ. Үнэнийг хэлэхэд үе үеийн Хотын дарга нар томоохон объект бүү хэл хэдэн гражтайгаа л тэмцэж чадалгүй байсаар ажлаа өгдөг байв. Тэр ч бүү хэл шүүхээс буруу гээд шийдвэр нь гарчихсан газар дээр мафийн сүлжээний тусламжтайгаар зарим аж ахуйн нэгжүүд барилга барьж байгааг хүртэл зогсоож байгаа нь тэдэнд харшлахгүй яахав.

Ер нь нийслэл хот өөрөө өмчөө мэддэггүй байсан гэхэд болно. Харин Х.Нямбаатар олны хараал ерөөл дундуур явж, энэ олон объект барилга байгууламжийг нийслэлийн өмчид авсан гавьяатай. Нөгөө талаар Төв цэнгэлдэх хүрээлэн, хэсэг бүлэг хүмүүсийн гарт ороод байсан “Улаанбаатар смарт карт” гээд олон зүйлийг нийслэлийн өмчид авсан. Мөнхүү сургууль цэцэрлэггүй төлөвлөж барьсан орон сууцны хорооллуудын луйварт анхаарч ажилласан нь тун нүдээ олсон зүйл байв. Үүнээс гадна нийслэлийн зам гүүр, талбай гээд хийгдэж байгаа ажил ч олон байна. Энэ бүгд амьдралын хөрсөн дээр буусан олон ажлыг нугласнаас гадна нийслэлд урьд өмнө байгаагүй ихээхэн хөрөнгө оруулалтыг татаж чадсан.

Өнөөдөр нийслэлд томоохон 24 төсөл хэрэгжүүлэхээр ажлаа эхлүүлсэн. Тухайлбал, нийслэлд нэн шаардлагатай Метро, Трамбай, Тойрог зам, Тусгай замын автобус, Өөдөө тэмүүлэх гүүр, Олон түвшний уулзвар, Дүүжин замын тээвэр, Багахангай Хүннү чиглэлийн салбар төмөр зам, Хөнгөн төмөр замын тээвэр гэх мэт өдгөө нийслэлчүүдэд нэн тулгамдсан асуудал болох түгжрэл, нийтийн тээврийн асуудлыг шийдэх төслүүд эхнээсээ амжилттай хэрэгжээд явж байна. Зарим нь ч зураг төслийн шатандаа байна. Зам гүүрийн ажил бол урьд өмнө байгаагүйгээр өрнөж байгааг нийслэлчүүд харж байгаа байх. Нийтийн тээврийн шинэчлэл бол маш амжилттай өрнөсөн.

Мөн нэн тулгамдсан асуудал бол нийслэлийн агаар орчны бохирдол, үүнээс салах арга нь оронсууцжуулах явдал юм. Тиймээс Сэлбэ, Баянхошуу, Ханын материалыг оронсууцжуулах ажил өрнөж эхэлсэн. Ирэх зургаадугаар сард гэхэд Сэлбэ дэд бүтэц буюу Ногоон нуурын орчим орон сууцны хорооллыг ашиглалтад өгөхөд бэлэн болжээ. Өдгөө бидэнд тулгамдаж байгаа дулааны асуудлыг шийдвэрлэх замаар дулааны тавдугаар цахилгаан станцын төслийн тендерийг зарлачихсан нь ажил гараанаас гарлаа гэсэн үг. Эдгээр 24 төсөл дотор нийслэл хотыг дагаж, бас дагуулж хөгжих бүрэн боломжтой Эмээлт эко аж үйлдвэрийн паркийн дэд бүтэц, Лаг шатаах үйлдвэр, Туул усан цогцолбор, Баруун далай орд, Олон улсын зочид буудал, Шинэ цэнгэлдэх хүрээлэн, Хүннү хот гээд өнөөдөр нийслэлд зайлшгүй хэрэгтэй төслүүд бэлэн болчихсон. Эдгээр төслүүд нь нийслэлийн хотын төвлөрлийг сааруулахаас гадна ажлын байр шинээр бий болох, нийслэлчүүдийн ашиг орлогыг нэмэгдүүлж, ая тухаар хангах гээд олон талын ашиг тустай.

Хэрвээ “Хотын маф”-ийн гар хөлийг тасдаж, ажиллагааг нь зогсоохгүй бол энэ олон төсөл хөтөлбөр хэрэгжихгүй. Мафи төслүүдийг гар хөлүүддээ хуваан өгөх замаар саармагжуулаад өөрсдөө идчихнэ. Тэгэхээр Х.Нямбаатар юуны өмнө “Хотын мафи”-тэй тэмцэж эхэлсний дараа эдгээр төслүүдээ эхлүүлж байгаа нь тун зөв алхам. Хамгийн гол зүйл гэвэл тэр нийслэлийн Засаг дарга болсон даруйд өөрийн эрэмбэ, зангаргаараа 60 гаруй хууль санаачлан батлуулж, үүнийхээ хөрс суурин дээр бүтээн байгуулалтаа ч төлөвлөсөн, хууль бус зүйлтэй ч тэмцэж эхэлсэн нь цаашдаа ажил саадгүй явах шалтгаан болов.

Уг нь бол Х.Нямбаатараас өөр улстөрч нийслэлийн энэ эмх замбараагүй ажилтай зууралдаж, хүмүүсийн хэл амны бай болж явахгүй. Тэр УИХ-ын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар ажиллаж, улс төрийн карьер нь ид өнгөлж явсан улстөрч. Ид карьераа өндөр байхад УИХ-ын гишүүн, сайдын суудлаас татгалзан, хэл амны бай болсон Хотын даргаар ирсэн хүн.

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар ажиллаж байхдаа шүүхээс эхлээд Хөгжлийн банк, нүүрсний, авлига албан тушаалын гэх мэт асуудалтай зоригтой тэмцэж, арга хэмжээ авсан. Үүний зангараг ч “Хотын мафи”-тай тэмцэхэд ихээхэн хэрэг болж байгаа нь ойлгомжтой. УИХ, Засгийн газрын гишүүн байсан Хотын дарга аливаа асуудлыг шийдвэрлүүлэхэд ч зангараг гаргаж байгааг УИХ, Засгийн газрын түвшинд харж байна. Хэрэв “Хотын мафи”-ийн хүсэл сонирхлоор болдог бол, хэрэв Х.Нямбаатар ажлаа өгвөл “Хотын мафи”-ийн үйл ажиллагаа идэвхижнэ. Үүнтэй хэн ч гарч ирсэн тэмцэж чадахгүй. Улмаар өдгөө эхлүүлээд байгаа 24 мега төсөл бүгд зогсоно. Магадгүй өнөөдөр нийслэлийн өнцөг булан бүрд хийгдэж байгаа зам, гүүр, барилга байгууламж гээд олон ажил зогсоно. Тэгэхээр Х.Нямбаатарыг “Хотын мафи”-ийн хүсэж байгаачлан огцруулах бус харин ч эсргээрээ 2028 онд дахин Хотын даргаар сонгож, эхлүүлсэн олон ажлынх нь үр дүнг харах хэрэгтэй юм.

songolt.mn